మోదభరిత సీమ

;













;
;





;
తెలుగు తోట ఇది
మోదభరిత సీమ !
సమ్మోదభరిత సీమ !
మనసారా విహరిద్దాము
ముదమిదే మది మదికీ
ఇది నిజం నేస్తమా!

(mOdabharita siima !);
photo:(teluguvaramandi )
Teluguvaramandi@gmail.com
;

ఎం.ఎస్.సుబ్బులక్ష్మి, Narada

M.S.Subbulakshmi as Narada

సావిత్రి-  అనే సినిమాను కలకత్తాstudio వారు        

5-9-1941 లో నిర్మించారు.

అందులో "నారదుడు" - పాత్రను 
ధరించినది ఎవరో తెలుసా?
ఒక స్త్రీ!.....
ఆమె సుప్రసిద్ధ కర్ణాటక సంగీత జ్యోతిర్మయి ఐనట్టి
"ఎం.ఎస్.సుబ్బులక్ష్మి"(M.S. Subbulakshmi).

@@@@@@@@@@@@@@@@@

saavitri- sinimaa kalakattaa vaaru
1948 lO nirmiMchaaru.
aMdulO naaraduDu- paatranu 
dhariMchinadi evarO telusaa?
oka strI!.....
aame suprasiddha karNATaka saMgIta jyOtirmayi ainaTTi "em.es.subbulakshmi".indulO saavitri gaa hIrOyin Santaa Apte- vEsinadi.

@@@@@@@@@@@@@@@@@

The New York Times said:
"Subbulakshmi's vocal communication transcends words.
The cliché of `the voice used as an instrument'
never seemed more appropriate.
It could fly flutteringly or carry on
a lively dialogue with the accompanists.
Subbulakshmi and her ensemble are
a revelation to Western ears. Their return c
an be awaited only with eagerness."

In 1941 Subbulakshmi and her husband
visited Mahatma Gandhi
at his religious retreat in Nagpur.
Tears welled up in Mahatma Gandhi's eyes
as Subbulakshmi sang
"Vaisnava janato tere kahiye,
jo pir parayi jane re ''
To sing a bhajan is one thing,
but to sing it by losing oneself in god is another,''
Gandhi said.
;
Kolkata studio, Film "Savithri"
M.S.played "Narada" role (link)
;

భక్త నారదర్ (Tamil cinema)

భక్త నారదర్

మహర్షి నారదుని పౌరాణిక గాథను ఎ.వి.ఎం. ప్రొడక్షన్స్ వారు నిర్మించారు.

1939 – 1945 లలో దాక్షిణాత్య చలన చిత్ర వైతాళికుడు ఎస్. సౌందరరాజా అయ్యంగార్ 

తమిళ్ టాకీస్ కు సమర్పించిన సినీ నళినము ఇది.
 South Indian movie pioneer, S. Soundararaja Iyengar of Tamil Nadu Talkies (He signed his movies as ‘S. Soundararajan'.)
  “భక్త నారదర్” అనే ఈ అఱవ సినిమాలో- బాల్యంలో నారదునిగా

“బేబీ జయ”; బేబీ రుక్మిణి – లు బాల నటులు.
 నటించింది.
ఆమె ఆ తదుపరి “శ్రీ వల్లి”అనే తమిళ మూవీలో ‘నళిని’ అనే పేరుతో

పాప్యులర్ అయిన నటీమణి.
 రంజన్ – గా ప్రసిద్ధికెక్కిన తమిళ సినీ కథానాయకుడు “నారదుడు”  పాత్రధారి.
ఈతని అసలు పేరు – “  రామ్ నారాయణ్ వెంకట రమణ శర్మ”.

“ఋష్యశృంగ” తర్వాతి పౌరాణిక సినిమా ఇది.

bhakta naaradar

KEY WORDS:-

_  Ranjan (original name, Ramnarayan Venkataramana Sarma)

         second major role in cinema as Narada after Rishyasringar (1941);

 

కేరళలో మప్పిల రామాయణము

మప్పిల రామాయణము -
మన బుర్రకథ వలె,
స్థానిక మలయాళీ ముస్లిములు పాడే గీతములకు-

జానపదులలో, ప్రజలలో లో మంచి గుర్తింపు పొంది, విశేష ఆదరణను పొందినవి.
శ్రీ రామ గాథను గానం చేసే తీరు, వీనులవిందుగా ఉంటుంది.
మప్పిల రామాయణము గా ప్రసిద్ధి పొందిన ఈ పాటలు 

వీడియోలలో కూడా అందుబాటులో ఉన్నవి.

మప్పిళులు మలబారు గాయకులు.
మలబారు లోని స్థానిక మలయాళ యాస తో
వీరు పాడే పాటలు జనాదరణ పొందినవి.
మప్పిళులు  ఈ పాటలలో ఎకువగా-
పర్షియన్, ఉర్దూ, హిందీ, అరబి, పదాలు,
మలయాళములో మిళితమై, విశిష్టతను కలిగినవి.
మలయాళ భాషా వ్యాకరణము ఊనికతో
వీరి గానము అలర్తుంది.

మలబారు, కేరళలోని గాయకులు.

మలబారు లోని స్థానిక మలయాళ యాస తో

వీరు పాడే పాటలు జనాదరణ పొందినవి.

The Mappila Lamayana of Malabar (Link 1)

Mappila songs,  Mappila (muslim)

Mappila Paattu or Mappila Song

മലയാളം

......

సంజీవ రాయుడు -"రీతిగళ",Sri Lanka

Sanjiva raya Anjaneya swamy

"రీతిగల" -  శ్రీ లంకలోని ప్రాశస్త్య ప్రాంతము.
అనూరాధపుర జిల్లాలోని రీతిగళ- వద్ద
70 గుహలు ఉన్నవి.
హనుమంతుడు గాయపడిన లక్ష్మణ స్వామికై-
సంజీవనీ మూలికను తీసుకురావడానికై-
హిమాలయ శిఖరములకు వెళ్ళాడు.

శ్రీ ఆంజనేయ స్వామి ఆ ప్రయత్నంలో 

ఏకంగా ఒక కొండనే పెకలించి తెచ్చాడు.

సంజీవనీ పర్వతమును పవన పుత్ర హనుమాన్ తెస్తూండగా
పర్వతములోని కొన్ని భాగాలు విరిగి, అక్కడక్కడ పడినవి.
అందులోని కొంతభాగము ఈ శ్రీ లంకలోని "రీతిగళ"లో పడినది.

అప్పుడు, అనేక ఔషధ విలువలు కల మొక్కలు శ్రీలంకకు చేరాయి. 

ఆయుర్వేద, ఇతర వైద్య సంవిధానలకు ఎంతో మేలు చేసే మూలికలు 

"రీతిగళ" లో నేటికీ ప్రజలకు లభిస్తూన్నవి.

"సంజీవనీ రాయుడు" లోక శుభదాయకుడు, నమో నమః.

RitiGala, Hanuman, sanjivani mulika 

**********************************\\\\\\\


"rItigala" - SrI laMkalOni praaSastya praaMtamu.
anUraadhapura jillaalOni rItigaLa- vadda 70 guhalu unnavi.
hanumaMtuDu gaayapaDina lakshmaNa swaamikai-
saMjIvanii mUlikanu tIsukuraavaDAnikai- himaalaya SiKaramulaku veLLADu.
aaMjanEya swaami aa prayatnaMlO EkaMgaa oka koMDanE pekaliMchi techchADu.

saMjIvanI parvatamunu pavana putra hanumaan testUMDagA parvatamulOni konni BAgaalu virigi, akkaDakkaDa paDinavi.
aMdulOni koMtaBAgamu I "rItigaLa"lO paDinadi.

appuDu, anEka aushadha viluvalu kala mokkalu SrIlaMkaku chEraayi. aayurwEda, itara vaidya saMvidhaanalaku eMtO mElu chEsE mUlikalu "rItigaLa" lO nETikii prajalaku labhis tuunnavi.
"saMjIvanI raayuDu" lOka SuBadaayakuDu, namO nama@h.


*********************************\\\\\\

Tags:-  Ritigala dwellings earliest inhabitants of Sri Lanka
           70 caves,

ramayanaresearch , Sri Lanka (Link 1)

RitiGala, Sri Lanka (Link 2)

Sita Eliya & Sita Amman Temple
This is in the area of Sita Eliya (Link 3)
;

rock paintings గుహలు - 6

Jogimara Cave Ramgarh Surguja.India.

జైన మతంలో “సౌభికులు” నాటక ప్రదర్శనలు చేసే వారు.
సీతా రాం బొంగారా గుహ ప్రవేశం వద్ద శిలా శాసనం
అది 3 అడుగుల 8 అంగుళాలు కలది. అందులో కేవలము2 వాక్యాలు ఉన్నవి.
“హృదయానందాన్నికలిగించుము.
రాత్రి వేళలలో సన్న జాజి పువు దండలను ధరించిన మహా కవులు వస్తారు.
వాళ్ళు హాస్యాన్నీ, సంగీతాన్నీ ఆస్వాదిస్తూ విహరిస్తూ ఉంటారు. ”













ఆ గుహలు కళాకారులకూ, సమ్మేమేళనాలకూ ఉనికి పట్టులు.
ఈ ఛవెస్ 1) జోగిమారా : 30 అడుగుల పొడుగు; 15 అడుగుల వెడల్పు;
ఇవి ఛేది రాజ వంశస్థుడు ఖారవేలుడూ నాటివి.
పతంజలి “సౌభికులు (తోలు)బొమ్మలను ఆడిస్తూ ఉండే వారు ”అని
“మహా భాష్యము”లో వక్కాణించెను.    
సీతా బాంగర్స్ గుహ టూరిస్టులకు తిలకించ వలసిన ప్రాచీన స్థలము.
ఛత్తీస్ గఢ్ లో ఈ గుహ , రాతి  యుగం నాటి చిత్ర వర్ణాలు ఉన్నవి,
 అందు చేత చారిత్రక సంపదగా ఈ రెండు గుహలకు ప్రత్యేక  స్థానం కలిగి ఉన్నవి.
రామ ఘర్, సర్గూజా జిల్లాలో ఉన్నవిSita BangeraCave .
ఆ తర్వాతి శతాబ్దాలలో ఇచ్చట శిల్ప కళాదులపైన
 జైన తీర్థంకరులు అభివృద్ధి చేసిన వాస్తు, గుహా శైలీ విన్నాణాలు
యాత్రికుల ప్రశంసలను పొందుతున్నాయి.

Sita Bangera and Jogi Mara caves
Jainism, saubhika ,Ramgarh,Chhattisgarh

Ramgarh: At a distance of 45 km from southwest of Sarguja.

Here Two Caves (Sita Bangera and Jogi Mara)

out of in one cave rock paintings are found.

This shelter has animals figures and human figures scenes are depicted.

chhabirama,
Trees In Front Of Temple.




















Gotitola: This site is located
about 11 km on the way of Charama-Kanker road.
Ancient figures are depicted in a place named Sitaramguda in Madhubanpara.
Here figures are related to History of Goddess RAM.

రఘునాథ్ జీ కోవెల - 5

రఘునాథ్ జీ కోవెల భక్తులకు వరదాయిని. సిమ్లాకు, Kullu వద్ద 1 కిలోమీటర్ దూరంలో ఉన్నది. 17వ శతాబ్దిలో రాజా జగత్ సింగ్ ప్రతిష్ఠించిన శ్రీరామ చంద్రుని విగ్రహము చారిత్రకంగా ముఖ్యమైనది. అయోధ్య పట్టణము నుండి శ్రీ రాముల ప్రతిమనుRaja Jagat Singh తీసుకు వచ్చి, సింహాసనముపై నెలకొల్పి, తపోధ్యాన పూజలు చేసే వాడు.మనాలీ సీమల ప్రజల కోవెలలో రఘునాథ్ జీ  ఆరాధ్యనీయ దైవము.11 కిలోమీటర్ల దూరాన, 60 ft ఎత్తు హిమగిరిపై ( sultn pur vadda )నెలకొని ఉన్న "బిజిలీ మహ దేవుని దేవళము"ప్రత్యేక జనాకర్షణ కలిగిన ఈశుని కోవెల.

సిమ్లా - మనాలీ వద్ద Raghunathjii temple    (Link)

Bijli Mahadev Temple ( link )













Bijli Mahadev Temple

paurI raam lIla - 4

        ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~      

పౌరీ  రామ్ లీల :- ఈ ప్రాచీన దర్శన కళ,1897 ల నుండి  హిమాచల్ ప్రదేశ్ లో రంగము(Stage)మీద ప్రదర్శించ బడుతూన్నది.తులసీ దాసు రచన "రామ చరిత మానస మానస" ముఖ్య ఆధార కథలు. ఐనప్పటికీ స్థానిక వాతావరణ సౌరభాలతో పుష్పిస్తూన్న నాటక కళ. స్థానిక దేవత "కండీలియా"ను "తమ ప్రదర్శనను విజయవంతం చేయమని" ప్రార్థించి, ప్రదర్శనను ఆరంభిస్తారు. (local deity kandolia)"ఎలాటి అవరోధాలు కలగకుండా దిగ్విజయంగా  నాటకము కొనసాగాలని" కాండిల్యా దేవుని ప్రార్ధన చేస్తారు.ఇది మన తెలుగు వారి - యక్ష గానములలో, కూచిపూడి, భాగవతుల ప్రదర్శనలలోసూత్రధారులు  అనుసరించే "సూత్రధారుల నాందీ ప్రస్తావన"లాటిది అన్న మాట! భాగేశ్వరీ, బిహాగ్, దేశ్, దర్బారీ, మాల్ఖోస్ మొదలగు సాంప్రదాయ సంగీత రాగాలను వాడెదరు.  అంతే కాక లోకల్ రాగాలను కూడా - రాగ్ రాగిణీలునూ,జానపద /Folk songs)గేయాల రాగచ్ఛాయలను కూడా వీరి సంగీత రూపక ప్రదర్శనలలో ఇమిడి ఉంటూంటాయి.[Ramlila ,Bageshwari, Bihag, Desh, Darbari, Malkons classical ragas, local rag-raginis and folk songs} Ram Varta in Dhol-damaun :-  ఘర్వ్హాల్ ప్రాంతాలలో   రామ వార్త/ రామన్ ప్రదర్శన ప్రాచీమైనది. ఢోల్ డమన్ లలో ఇది ప్రాచుర్యతను కలిగిఉన్నది.రెండు డోలు - వాద్య పరికరాలు ఇచ్చట ఆకర్షణీయమైనవి; ఒకటి పెద్ద సైజు, రెండోది చిన్న డోలు.ఈ డోలు వాద్యకారులను ఔజీలు (aujii) అని పిలుస్తారు."పాండ్వానీ ప్రక్రియ శైలి"నే Ram liila గాన వరుసలలో కూడా అనుసరిస్తారు.  14 రకాల లయ విన్యాసాలను డోల్ డమన్ వాద్యాలలో ఉపయోగిస్తారు.
          

              పౌరీ  రామ్ లీల  (Link for Reading article)
             (paurI raam lIla in Himachal pradesh)

అస్సాం భాషలో మహర్షి మాధవ కండలి - 3 - Kotha Ramayana

అస్సాంలో మహర్షి  మాధవ కండలి .  అస్సామీ భాషలో

వాల్మీకి రచనను  Madhava Kandali ,Ramayana  రచించాడు.

14 వ శతాబ్దంలో ఆ కర్షక తనయుడు, అస్సాం సాహిత్య సీమకు అందించిన పారిజాత తరువు ఈ రామాయణము .కవి రాజు మాధవ కండలి , సంస్కృత రామాయణమునకు చేసిన ఈ అస్సామీ అనువాదము Kotha Ramayana గా  ప్రసిద్ధి గాంచినది.ఆతని ఇతర రచన " దేవజిత్" .1330 - 1370 లలో చక్రవర్తి ఐన మహా మానిక్ ఫ (Kachari King Mahamanikya )కోరగా, ఈ  (a poem,kaavya - Devajit , abut Krishna, avataar Vishnu ) "దేవజిత్"పద్య కావ్యము సాహితీ క్షేత్రంలో వెలిసినది.                  

माधव कंडलि, रामायण 

__________________ 

कवि राज् कंडलि ये आमा केसे बुलिवाया;करिलोहो सर्व जन बोधेरामायण सुप यर ; श्री महमनिके ये ;बरह राजन् अनुरुधे
सत् कंड रामायण पद बंधे निबंधिलो; लंभ परिहररोशर्द्ते महा मणि ख्योरो बोलो काव्य रस कीछो दिलोन् ;दुघक् माथिलो येन घ्रिते 
पंडित् लोकर् येबे असंतोस उप जय ; हत् योरे बोलो शुद्ध बक् पुस्तक् बिछारि येबे तैटे कथ नपवाह तेबे सबे निन्डिबा अमक्

శంకర దేవ అనే వైష్ణవ కవి , Ankia Nat (Assam) - 2

Putala-natch (puppet-dance), Ojapali,

Dhullia-naach (dance with drums), Kusangan  మున్నగునవి

భారతీయ ఇతిహాసాలకు ప్రాచీన కళారూపాలుగా

Assamese language లో ప్రజలకు వినోద సాధనాలుగా చిర పరిచితములే!
ఈ పురాతన సాంప్రదాయ కళా రూపాలకు,

సారాంశ స్వరూపాన్ని కల్పించిన కవి శంకర దేవుడు. 

( Shankar Dev -  poet in 15 Century )  ;
శంకర దేవ అనే వైష్ణవ కవి 15 వ శతా

అస్సాం భాష లో నాటకము రాసాడు.

అస్సాం భాష లోని  Ankia-nat  తొలి దశ .
శంకర్ దేవ్ కృషితో అంకియ నాట్ ( = నాట్య) వెలిసింది. 

అంకియ = అంకము, అధ్యాయము ; నాట్ = నాట్యము ;